W tym artykule poznasz najważniejsze informacje na temat okulistyki oraz specjalizacji okulistów. Dowiesz się także, czym różni się optometrysta od okulisty oraz jakimi problemami zajmuje się zarówno ten pierwszy, jak i drugi fachowiec.
Czym jest okulistyka?
Okulistyka — znana również jako oftalmologia — to specjalistyczna dziedzina medycyny, skoncentrowana na diagnostyce, leczeniu oraz profilaktyce chorób oczu. Nazwa wywodzi się z łacińskiego słowa oculus (oko), natomiast „oftalmologia” ma swoje korzenie w greckim ophthalmos.
Okulistyka nie tylko diagnozuje poważne patologie narządu wzroku. Wspiera również proces korekcji najczęstszych wad refrakcyjnych.
Lekarzem zajmującym się tym obszarem medycyny jest okulista — specjalista z odpowiednim przygotowaniem klinicznym i możliwością wykonywania zabiegów oraz prowadzenia terapii farmakologicznej.
Okulistyka — specjalizacje
Można wyróżnić dwa zasadnicze typy specjalizacji:
1. Specjalizacje ogólne — obejmują kompleksową opiekę nad pacjentem w zakresie najczęstszych schorzeń oczu, takich jak:
- zaćma,
- jaskra,
- choroby siatkówki,
- problemy spojówkowe,
- zaburzenia w obrębie powiek.
2. Specjalizacje, które umożliwiają pracę w wysoce wyspecjalizowanych obszarach, takich jak:
- chirurgia refrakcyjna (leczenie wad wzroku metodami laserowymi),
- okulistyka dziecięca (zaburzenia widzenia u dzieci),
- retinologia (np. odwarstwienia siatkówki, retinopatia cukrzycowa),
- okuloplastyka (zabiegi plastyczne w obrębie powiek i oczodołu).
Ten podział nie jest przypadkowy. Pozwala na skuteczniejsze leczenie oraz dobór terapii precyzyjnie dostosowanej do jednostki chorobowej.
Okulista czy optometrysta?
Często spotykanym nieporozumieniem jest utożsamianie zawodu okulisty (specjalisty chorób oczu) z optometrystą. Choć obaj specjaliści zajmują się zdrowiem wzroku, różnią się zakresem kompetencji.
Okulista to lekarz medycyny. Jego kompetencje obejmują:
- diagnozowanie i leczenie chorób oczu,
- przepisywanie leków i prowadzenie terapii farmakologicznej,
- wykonywanie zabiegów chirurgicznych i laserowych,
- kierowanie pacjenta na specjalistyczne badania,
- dobór pomocy optycznych, w tym okularów.
Optometrysta natomiast to ekspert po studiach z zakresu optometrii i optyki. Jego zakres działań koncentruje się na:
- badaniu ostrości wzroku,
- korekcji wad refrakcyjnych (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm),
- dopasowywaniu soczewek kontaktowych,
- ocenie przedniego odcinka oka,
- profilaktyce i edukacji pacjenta w zakresie widzenia.
W praktyce optometrysta stanowi pierwszy punkt kontaktu, szczególnie w przypadku pogarszającej się ostrości widzenia. W sytuacjach wymagających interwencji medycznej pacjent kierowany jest do okulisty.
Jakie choroby oczu leczy okulista?
Zakres kompetencji okulisty obejmuje całe spektrum schorzeń narządu wzroku — od powierzchni oka, przez układ optyczny, aż po siatkówkę i nerw wzrokowy. Najczęściej diagnozowane i leczone przypadki to:
1. Choroby powierzchni oka
Obejmują m.in. zapalenie spojówek, jęczmień, nadżerki rogówki, wrzody rogówki czy schorzenia powiek.
2. Choroby układu optycznego
Przykładem są zaćma (zmętnienie soczewki) czy jaskra (neuropatia wzrokowa związana z ciśnieniem wewnątrzgałkowym).
3. Wady refrakcji
Typowe problemy, takie jak krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm. W wielu przypadkach możliwa jest ich korekcja chirurgiczna.
4. Choroby siatkówki
W tym: zwyrodnienie plamki żółtej, retinopatia cukrzycowa, odwarstwienia i krwotoki siatkówkowe.
5. Choroby nerwu wzrokowego
Neuropatie, zapalenia oraz inne schorzenia, które mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia przewodnictwa nerwowego.
Każda z powyższych jednostek chorobowych wymaga precyzyjnej diagnostyki oraz odpowiednio dobranej ścieżki leczenia — farmakologicznej, chirurgicznej, laserowej lub terapeutyczno-rehabilitacyjnej.
Jak wygląda diagnostyka w okulistyce?
Diagnostyka okulistyczna bazuje na zestawie precyzyjnych badań.
Do najczęściej stosowanych procedur należą:
- badanie ostrości wzroku — ocena widzenia do dali i bliży,
- pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego — kluczowy przy diagnostyce jaskry,
- badanie dna oka — umożliwia ocenę siatkówki i naczyń krwionośnych.
W bardziej złożonych przypadkach okulista korzysta z:
- tomografii oka (OCT) — umożliwia obrazowanie siatkówki w przekroju,
- ultrasonografii gałki ocznej (USG B) — szczególnie przy ograniczonej przezierności struktur.
Badania te nie należą do inwazyjnych i w większości przypadków nie powodują bólu. Mogą jednak wiązać się z chwilowym dyskomfortem lub koniecznością zakropienia oka.
Regularna diagnostyka jest podstawą skutecznej profilaktyki i pozwala wykryć wiele chorób we wczesnym, odwracalnym stadium. Jeżeli chcesz skorzystać ze wsparcia specjalisty chorób oczu, możesz odwiedzić jeden z naszych salonów optycznych. Jesteśmy zlokalizowani w Warszawie, Piasecznie oraz Ożarowie Mazowieckim.
